Zeg nooit zomaar 'kleine prins' tegen De Kleine Prins. Want hemeltje lief, wat is dat ventje gróót! Al jaar en dag ben ik grote bewonderaar van dat meesterwerk uit 1943 van Antoine de Saint-Exupéry. Een verhaal zó boordevol levenswijsheden kan een mens moeilijk onberoerd laten. Ik lijst m'n 3 favo 'Lessen voor boven de bedstee' van de Kleine Prins voor jou op!
1. Trap niet in 'de val der volwassenheid'
(Die dag, in het 3e middelbaar)
Ik: "Wat stelt deze tekening voor?"
Hij: "Ah, easy peasy, hé, mevrouw! Dat is een hoed."
Ik: "Zeker weten?"
Hij: "Ja, duh!"
Natuurlijk zien we een hoed in deze tekening. Je moet gedorie je stinkende best doen om er iets anders in te ontwaren. Maar toch... het is geen hoed. Ik citeer De Kleine Prins: "Dit is een boa constrictor die zonet een olifant opat".
Als ik mijn leerlingen met deze respons confronteer, vallen de monden open. En precies in het openvallen van de monden ontwaart zich de ontwakende volwassenheid in de kinders: "Het ziet eruit als een hoed, dus ís het ook een hoed. (Duh!) En als het dan toch geen hoed blijkt te zijn, dan klopt de tekening niet. Maar alsjeblieft, mevrouw, spreek ons niet over boa constrictors die olifanten opvreten."
We groeien op en lopen met z'n allen in polonaise recht 'de val der volwassenheid' in. Nochtans is er niet zo bijzonder veel te zien in Het Volwassen Land. Het is er groot. En er valt veel geld te verdienen. Kafka woont er. En Jan Modaal. Godot. Maar het is er een pak serieuzer. En strakker. De lijntjes waartussen we ons bewegen zijn wat rigide. Het kleurenpalet wat fletser.
(Die dag, bij mijn zoontje van 10 jaar)
Ik: "Wat stelt deze tekening voor?"
Hij: "Een hoed!"
Ik: "Ben je zeker?"
Hij: "Euhm, bwa ja. Of wacht, misschien is het een pinguin onder een tapijt!!"
Als kind stonden we open voor meer. We waren ontvankelijk voor fantasierijke krullen en bochten in ons denken. Als we het ons konden voorstellen, dan kon het. Basta! Het ziet er misschien uit als een hoed, maar daarom ís het nog geen hoed. Wie weet ligt er gewoon een pinguin onder een tapijt. Want pinguins liggen graag onder tapijten...
De Kleine Prins leert ons dat er een héle wereld verscholen ligt naast degene die we kennen. En dat het zo verfrissend is om bij tijd en wijle met beide voeten uit het gekende Volwassen Land te springen. Andere kleuren te ontdekken. Nieuwe vormen en smaken te bespeuren. Voelen dat je leeft, quoi!
Ziehier dus dé hamvraag: Wie of wat houdt ons tegen om wat vaker de 10-jarige in onszelf aan het woord te laten?
Ik zal het u zeggen: niemand! Behalve wij zelf...
Als ik mezelf en jou iets mag toewensen, dan zou het zijn dat we allemaal wat meer pinguins onder tapijten kunnen zien liggen...
2. Vrienden zijn uniek op de wereld. Verzorg ze!
Vos wil dat De Kleine Prins hem tam maakt. Dat is immers (volgens Vos) dé voorwaarde om vrienden te worden. Elke dag komt De Kleine Prins iets dichter bij Vos. Op die manier went Vos zachtjes aan de nabijheid van de Prins. Vos zal pas tam zijn wanneer hij gewoon is geraakt aan de voetstappen van de Prins en hij ze herkent uit 1000 andere voetstappen...
Vos splitst de lezer fijntjes in de maag dat grote mensen niet meer in staat zijn vrienden te maken. Ze nemen de tijd niet om iemand tam te maken. Om iemand écht te leren kennen. In Volwassen Land denken mensen dat ze vriendschap zomaar kunnen kopen in supermarkten, zoals ze álles kopen in supermarkten. Maar dat gaat niet. Vriendschap koop je niet voorverpakt in den Aldi. Je moet er de tijd voor nemen. Belachelijk veel tijd zelfs.
We hebben het allemaal drukdrukdruk met hossen van hot naar her en weer terug van her naar hot. Maar iemand die drukdrukdruk is, is simpelweg niet in staat iemand tam maken.
Dat geen enkel mens in staat is een duurzame relatie op te bouwen, is wat kort door de bocht, vind ik. Maar Vos triggert wel een gevoelig snaartje. Het snaartje van de vluchtige contacten, veilig weggemoffeld achter schermen en klavieren bijvoorbeeld...
In de ogen van een mens lees je zijn verhaal. Maar dan moet je wel eerst vanachter je scherm komen piepen...
Nope, deze Vos is niet van gisteren (zelfs in 1943 al).
3. Pluk het leven!
Het leven van deze Lichtaansteker bestaat uit: aansteken en doven en aansteken en doven en aansteken en... jawel, doven. Maar zijn wereldbol draait zó snel dat hij moet spurten om telkens op tijd bij de lantaarn te zijn. De man heeft bijgevolg voor niks noppes nada nog tijd.
The ratrace, de tredmolen, de mallemolen van het leven... we kennen het allemaal. En op ons eigen tempo rennen we er allemaal lustig in mee.
Neen, er valt geen oordeel te vellen over de snelheid waarmee mensen in hun leven rondlopen. Ook al gaat het bij sommige mensen hard, dat wil niet zeggen dat ze per definitie té hard gaan. Laat eenieder dat alsjeblieft voor zichzelf uitmaken en bepalen.
Het enige wat belangrijk is, is dat wij (aka de Lichtaanstekers) goed bij onszelf blijven voelen of dat hollen en hossen ons gelukkig maakt.
Optie A: Dat is zo? Keep going!
Optie B: We raken voortdurend buiten adem tijdens het rennen?
Halt!
Dat is een niet te negeren teken aan de wand! Het is tijd om op de rem te staan of nog beter: om volledig stil te staan!
De Lichtaansteker kan er dus maar beter vrede mee nemen dat hij de lamp af en toe eens níet aansteekt of dooft. Omdat hij druk doende is met uitblazen bijvoorbeeld.
Zolang hij zijn eigen polsslag maar blijft voelen en geniet van het proces van aansteken en het doven...
Lieve Kleine Prins,
Van zo veel wijze raad worden grote mensen stil.
Ze gaan zich ervan achter de oren krabben.
En in de haren.
En de kans bestaat ook dat ze eens diep gaan zuchten.
Maar dat is allemaal goed.
Daarvan worden ze groot.
Of klein.
Het is maar hoe je het bekijkt.
Waarvoor oprechte dank.