Bekentenis nr. 1.
Ik zat met een berg aan sceptische gevoelens vóór het lezen van dit boek. Maar echt: level Mount Everest! Want serieus: ‘de meeste mensen deugen’… Ik kon, uit mijn zéér losse pols, meteen tig voorbeelden aanhalen van mensen die, naar mijn bescheiden mening, al wel eens niet durfden te deugen. (Voelt u mijn subtiel eufemisme tot daar?) Grote twijfels, gefronste blikken en bedenkelijke poses waren mijn deel. Bregman zou z’n deugdelijke tenen mogen uitkuisen om deze blogger te overtuigen van ‘zijn nieuwe geschiedenis van de mens’.
Maar ik had links en rechts en boven en onder al meermaals gehoord dat dit een must-read was.
En ja, bekentenis nr. 2: van zo veel sociale leesdruk gaat dit Leesbeest finaal door de knieën. Alé, het is te zeggen, de Goedheiligman is bij nacht en ontij op 6 december plotsklaps de schoorsteen komen doorvallen met dit boek in de hand. ’s Ochtends lag het voor me klaar op tafel. (Dat is de versie die ik hier thuis moet aanhouden om niet door de mand te vallen. Jullie weten het nu ook, ik verwacht samenwerking. Maar de meeste mensen deugen, dus dat komt helemaal goed…)
Ik heb het boek aan een ijl tempo opgeslokt. En raar maar waar, stap voor stap slaagde Bregman erin mijn twijfels, gefronste blikken en bedenkelijke poses wat naar de achtergrond te verdringen. Ik werd hoofdstuk per hoofdstuk ontvankelijker voor het idee dat de mens intrinsiek niet van kwade wil is. Integendeel… wanneer je de mens vertrouwen geeft, hem met anderen verbindt, verantwoordelijkheid geeft, dan is de kans groot dat hij dat niet zal beschamen. Een maatschappij die dus gericht is op straffen of wantrouwen, is niet wat de ‘Homo Puppy’ nodig heeft. Geef hem liefde en hij verspreidt liefde. Kort door de bocht, ik weet het, maar daar komt het in grote belijning op neer.
En natuurlijk is dat een ontzettend hoopvol uitgangspunt. Uitgaan van de positieve mens, van het sterke empatisch vermogen van de mens, van zijn wil tot samenwerken, van zijn goeie inborst… dat zint me erg. Bregman heeft bij mij een zaadje geplant dat de voorbije maanden serieus aan het kiemen geweest is. Bekentenis nr. 3: ik heb de wereld sinds het lezen van het boek heel vaak met andere ogen bekeken. Met een bril die positieve stralen zonder filter liet doorschijnen. En dat voelt goed. Echtig waar.
Toch is het zaadje (nog) niet tot een gigantische boom ontsproten. Ik had tijdens het lezen iets te veel het gevoel dat Bregman koste was het kost wilde bewijzen en overtuigen. En hoe meer je het gevoel krijgt dat mensen iets willen bewijzen, hoe meer de argwaan groeit. Zo gaat dat. Had hij me mee? Ja! Kreeg hij me op de knieën voor zijn menslievend gedachtegoed? Ja! Maar ging ik plat op de buik voor hem? Net niet…
Desalniettemin: méér dan de moeite waard om je tanden eens in te zetten. Het boek loopt over van de interessante denkpistes. En je bent lang niet klaar met lezen wanneer je de laatste pagina hebt omgeslagen. Dat is net zo leuk. Geloof me… het zal nog nazinderen. Het zal wriemelen, draaien en keren. Sowieso. Of jouw zaadje tot een kiem zal uitgroeien, is nog maar de vraag. Laat het me weten…!
Tot slot nog een allerlaatste bekentenis:
Jij, beste lezer, jij deugt. Dàt… weet ik zeker.