Isabelle A was er 29 jaar geleden al heel stellig over: ‘Ben je blank of ben je zwart, regen valt niet voor jou apart.’ Ik was een ukkepuk van 8 jaar (ga zeker niet verbeten huidige leeftijden ramen, daar wordt niemand gelukkiger van) toen ze met dit lied een ferme hit binnen rijfde. Op de radio vertelden mooie, warme nieuwsstemmen dat Mevr. A het lied op “sommige plaatsen niet mocht zingen omdat sommige mensen dat niet wilden”. Deze ukkepuk begreep geen ene jota van die afwijzende houding: “Euhm, zijn er echt mensen die denken dat de regen voorkeurshoofdjes heeft? En de zon schijnt toch op ieders kruin, van Afrika tot in Amerika. What’s all the fuss about?”
Dezelfde verbolgen houding zie ik ook bij mijn eigen koters wanneer het gaat over ‘het verschil tussen blank en zwart’. Ze kijken er niet in het minst van op. Hun mantra is simpel, edoch weergaloos : ‘Het is wat het is!’ (lees: What’s all the fuss about?).
Racisme, ongelijkheid, discriminatie… waar houdt een mens zich toch eigenlijk mee bezig? Ik vuur een torenhoog cliché recht op u af (hou u klaar), maar …in de fond zijn wij toch allemaal zó anders en tegelijkertijd zó gelijk?! Hoe uitermate fascinerend is het om een mens, in welke hoedanigheid dan ook, te leren kennen met zijn ins en outs en ups en downs. En mag het alsjeblieft ook allemaal een beetje boeiend blijven?! Stel je voor: iedereen op straat in dezelfde lederen jekker. Of iedereen op school met precies dezelfde wipneus. Of heel de supermarkt vol met dezelfde corona-kapsels. Neen oh neen, geef mij maar een fikse variëteit aan jassen, neuzen, kapsels en kleuren. Dat houdt het interessant. Spannend. Leerrijk.
Maar… om dat allemaal interessant en spannend en leerrijk te vinden, is het belangrijk dat we weten uit welke stof de jas van de andere is gemaakt. Of welke andere geuren die neus van onze buurman kan ruiken. Of hoe je dat kapsel in die specifieke vorm gedraaid krijgt. Elkaar leren kennen is een basisvereiste. Daar kunnen we niet rond.
Mijn ogen zijn wagenwijd open gegaan toen ik jaren geleden als logopediste met heelder dagen in Brusselse straten en wijken therapie aan huis ging geven aan kinderen en volwassenen met allemaal andere jassen, neuzen, kapsels en kleuren. Een culturele onderdompeling tot en met. Ontzettend boeiende tijd. Wat zou je ervan denken als ik nog eens een torenhoog cliché op u afvuur? Kan u dat nog aan? Oké, hier komt het… (humhum): ‘Onbekend is onbemind’. Pataat! Een waarheid als een ferm uit de kluiten gewassen koe. Elkaar leren kennen dus. Er zit niks anders op!
“Ja maar, hoe leren wíj elkaar dan precies beter kennen?”, hoor ik u denken. Daar zijn veel manieren voor. Maar één van die manieren is zonder twijfel: Lees boeken over elkaars cultuur, over elkaars ‘gelijk zijn’, over elkaars ‘anders zijn’. En een hele wereld zal opengaan. Zeker weten. Op een niet-opdringerige manier kan je helemaal onderduiken in andermans wereld en je ogen en oren danig de kost geven. Kijken naar andere jassen, bewonderen van nieuwe neuzen, versteld staan van ongeziene kapsels. En geleidelijk voelen dat je slimmer wordt. Toleranter. Meer ruimdenkend en onbevangen. Ontvankelijker.
Dussss… (aap uit de mouw, kat op de koord)
Iedereenleest.be heeft een hele reeks boeiende boeken geselecteerd die handelen over racisme, ongelijkheid, discriminatie. Daarnaast zijn er nog talloze andere boeken, wel te verstaan, die deze thema’s op een prachtige manier belichten. Als we daar nu eens massaal in zouden gaan snuffelen. En we dompelen ons helemaal onder in de wereld van de andere. Geen ellenlange (te bewonderen, let op!) betogingen zonder sociale distantiëring (niet zo te bewonderen!), maar u-ren vertoeven in de wereld van de andere. Op een veilige manier. Ik geloof daarin. Ik geloof stellig in de kracht van literatuur en boeken om een switch teweeg te brengen in onze, soms best wel starre, eigengereide en etiketterende, hoofdjes.
En die regen? Die laten we buiten rustig vallen vandaag. De wetenschap dat de regen niet alleen voor ons valt, maakt het toch allemaal wat draaglijker. En straks schijnt de zon weer. En ook daarvan weten we, uit zéér betrouwbare bron, dat die niet bepaald selectief is in welke kruin ze beschijnt en welke niet. Zalig toch?!
Bedankt, Isabelle, voor zo veel wijsheid.
(Komaan, leg die schijf nog eens op! Allemaal samen: “dededein pepepedededein, dededein pepepedededein…”)
Comentarios