Voor u er zelf over begint: "Ja, ik weet het, Rita staat compleet Upside Down op deze foto, klaar om loeihard uit de zetel te totteren." Sorry, Rita! Niks persoonlijk! Maar schrijfster Leen Dendievel dwingt een mens, met het mes op de keel, om een keuze te maken: één van beide protagonisten moet het verduren ondersteboven gekeerd te worden. Dat lot werd in dit geval Rita toebedeeld. Georges Van Dam plaatste ik in rechtopstaande positie. Omdat ik Georges een bijzonder aimabele en moedige man vind en hij aldus deze 'verticaliteit' meer dan verdient. Upla!
Halleluja, wat is deze verhaallijn binnengekomen. Kippenvel en een krop in de keel waren meermaals mijn deel...
Lees maar.
Leen Dendievel kan een pen hanteren. Daarover bestaat geen twijfel. Maar meer nog dan dat hanteert ze de kunst van het 'wakker schudden der lezer'. Ze slaagt erin de lezer in een woelige zee van existentiële vragen te werpen en hem daar te laten spetteren en spatten dat het een lieve lust is. Dat is écht wat er de voorbije dagen met mij gebeurde.
Alhoewel het tegen m'n natuur ingaat om boeken te lijf te gaan met fluostiften, meetlatjes en stylo's, zou ik m'n ijzeren principes voor 1 keer aan de kant geschoven hebben. Er valt immers zo veel mee te nemen uit dit verhaal. Dingen die ik ergens wil vastzetten of wil herkauwen (om heel eerlijk te zijn misschien zelfs een beetje té veel... Ik kreeg het amper behapt).
Maar aangezien ik dit boek ontleende van een vriendin (I love you, Joke) en dit boek haar erg dierbaar is, hield ik me gedeisd met m'n fluolijnen. Maar een eigen leesexemplaar dringt zich dus wél op. Ik moet immers binnen afzienbare tijd een 2e leesbeurt kunnen aanvatten zodat ik aan het onderlijnen kan slaan. Tegen m'n natuur, maar vóór de mooie inzichten. Wat Dendievel hier neergepend heeft over het leven, over de liefde, over de dood... is werkelijk verbluffend. Verbluffend veel, maar vooral verbluffend knap.
"Hoe oud ben je nu precies, vava?" vroeg Danny? "Een samenraapsel van herinneringen, jongen."
Georges en Rita zijn sinds mensenheugenis bij elkaar. Hun eerste kus werd zelfs al afgeklopt op de speelplaats. Toch is de liefde tussen hen pas later hun leven ingeslopen. Ze vonden elkaar via een omleiding. Rita was altijd Georges' A-plan: dé vrouw van zijn leven, zijn muze, zíjn Rita. Maar voor Rita lagen de kaarten anders. Georges was de B-kant van haar plaat. Op de A-kant klonk immers een heel ander lied...
Georges settelde zich helemaal in die bijrol. Hij zou voor haar de allerbeste B-kant worden die hij maar kon zijn.
De 2 bouwen samen een leven uit. Het wordt een rijk leven met 3 kinderen: Lydie, Kurt en Walter. Georges en Rita hebben wat nodig is om gelukkig te zijn.
Tot wanneer Rita de ziekte van Alzheimer onder de leden krijgt. Ze zweeft voortdurend tussen weten en vergeten. Georges ziet dat de liefde van zijn leven de weg naar 'nooit meer' heeft ingezet. Een leven zonder haar behoort niet tot de mogelijkheden. Samen komen ze tot de beslissing dat ze bewúst een einde aan hun beider levens willen maken. Ze willen de dood 'voor' zijn.
Het koppel kiest voor euthanasie. In Rita haar geval kan dat medisch vlot gestaafd worden. Zij is immer aantoonbaar 'ziek'. In het geval van de kerngezonde Georges ligt dat een pak moeilijker. Toch lukt het hen om 3 artsen te overtuigen van hun keuze om samen 'te gaan'. 12 april, de 1e dag van hun oneindige leven, nadert met rasse schreden...
"Er is niks leuks aan ouder worden. Je hebt een éénrittenkaart gekocht. De trein des levens blijft rijden en je kan niet even uitstappen."
Enkele maanden voor het Grote Niets, lichten ze, aan een rijkelijk gevulde dis, hun kinderen in. De stilte kan niet stiller klinken, de verstomming kan niet groter zijn. Elk op hun eigen manier gaan ze met hun verdriet om. Kan je op voorhand rouwen? Moet alles worden uitgeklaard of laat je soms beter wat zaken gedijen? Welke vragen moeten nog gesteld worden? Welk geheim vindt z'n weg alsnog naar de buitenwereld? En wat laat je beter voor eeuwig inslapen?
Er breken moeilijke tijden aan met talrijke, lastige, maar erg open gesprekken. Tussen vader en zoon, moeder en dochter, broers en zus... Achterblijvers worden voorzien van nog wat laatste inzichten en stevige porties goeie raad. Ieder laat op z'n eigen manier het leven voor altijd los...
"Tijd is onze grootste vijand. Hij is als lucht, hij vervliegt. Alles in het leven is er maar even. Verkwist het niet. De tandpasta kan niet meer terug in de tube. Ieders toekomst wordt verleden."
Ik sla mezelf voor de kop. Mijn frank was niet gevallen bij het horen van de titel van Dendievels nieuwste boek: 'Georges en Rita'. En nochtans had ik het moeten weten. Natuurlijk had ik het moeten weten! Georges en Rita, komaan zeg! Dé 'Georges en Rita'. Dé 'Van Dams'. In vol ornaat op de cover!
"In een strandstoel zit ze daar
de weduwe van Dam
de handen stil, dun en grijzend haar
weduwe van Dam.
Het is 20 juni half vier
De waterlijn schuift op
50 jaar van eb en vloed
vergleden zonder stop
ze zat hier 50 jaar geleden ook
in dezelfde stoel
en in de branding en het meeuwgekrijs
hoort ze net als toen
Rita kom in zee"
Voor de 'fronsers' onder u: Ik ben een grote fan van de gebroeders Kommil Foo. Dat Leen Dendievel uitgerekend naar hún muziek verwijst in haar boek, deed me rillen van genot. En ze doet het, heel subtiel, zelfs meer dan 1 keer...
"Kom hier dat ik u draag, moeke!"
Merci, Leen Dendievel, voor zoveel onverwachte schoonheid. Ik slik nog wat na. Ik veeg nog wat tranen weg in deze stilte na de storm. Het was een Salto Mortale om nooit te vergeten.
Fase 'aanvaarding': bereikt!
EINDE